Thiền là gì?

(Thiền là gì?) – Thiền ngày nay đã không còn là một khái niệm xa lạ đối với nhiều người. Bước ra ngoài khuôn khổ của sự tu hành, thiền giờ đây được đông đảo mọi người đón nhận và thực tập như một phương pháp để giải tỏa căng thẳng, tìm lại sự an ổn trong tâm hồn.
Bạn đang thắc mắc không biết thiền là gì? và đâu là những lợi ích của thiền? Vậy hôm nay, Chap sẽ chia sẻ với các bạn một chút kiến thức và kinh nghiệm về thiền của mình nhé!

Thiền là gì?

Từ trước đến nay đã có rất nhiều khái niệm khác nhau được đưa ra để định nghĩa về thiền, và cũng có nhiều cách ngồi thiền khác nhau. Trong kinh điển Phật giáo nguyên thủy, thiền, tiếng Pali là bhavana, dùng để chỉ những pháp thực hành nhằm rèn luyện tâm. Có hai pháp thực hành thiền là Thiền định (samatha bhavana) và Thiền quán (vipassana bhavana).
Dưới góc độ Yoga thì thiền được gọi là “Dhyana” nghĩa là “dòng chảy của tâm trí”. Đây là một trạng thái tinh khiết và tập trung cao độ khi tâm trí xuôi chảy không gì ngăn trở, hoàn toàn đắm mình trong ý nghĩ về ý thức vũ trụ.
Lại có người định nghĩa về thiền như sau.
Theo J. Krishnamurti (tác giả và nhà diễn thuyết nổi tiếng của Ấn Độ): “Thiền không phải là phương tiện. Nó là cả hai: phương tiện và cứu cánh. Thiền là một điều phi thường. Nếu có bất cứ một sự bắt buộc, cố gắng bắt tư tưởng phải tuân thủ, bắt chước, thì thiền sẽ là một gánh nặng”.
Với Chap, hiểu đơn giản là thiền để chỉ một phương pháp giúp cho ta sống trọn vẹn với hiện tại và tìm được sự bình an sâu thẳm trong tâm hồn mình. Đơn giản như vậy đó nhưng để đi sâu vào quan điểm này, mời các bạn đọc chia sẻ của Chap qua bài viết: Thiền theo cách hiểu của Hơi Thở nha!

Thiền là gì – Hướng dẫn ngồi Thiền

Nhắc đến thiền, người ta sẽ nghĩ ngay đến việc ngồi thiền. Tuy nhiên, việc thực tập thiền còn bao gồm nhiều hoạt động khác như thiền hành (thực tập thiền khi đi bộ), nằm thiền (thực tập thiền ở tư thế nằm)…
Mỗi phương pháp thiền đều có cách thức thực hành chung là giữ cho tâm trí tập trung hoàn toàn vào việc mình đang làm. Bởi các suy nghĩ, vọng tưởng là thứ luôn tự động phát sinh trong đầu chúng ta. Khó có ai có thể dễ dàng chấm dứt mọi vọng tưởng để dồn toàn tâm, toàn trí cho một công việc. Vừa nhặt rau có thể bạn vừa nhớ tới chuyện ở cơ quan hay ở trên lớp. Khi đang lái xe máy, bạn lại nghĩ tới việc trưa nay ăn ở đâu, món gì, định rủ ai đi, bla bla…
Chính điều này luôn làm bạn mất tập trung, trí nhớ giảm sút. Những căng thẳng, vướng mắc trong cuộc sống, nhất là sự khó khăn trong việc kiểm soát tâm trạng, cảm xúc cũng chủ yếu xuất phát từ vọng tưởng mà ra. Về già thì dễ quên quên nhớ nhớ, lẩm cẩm, thiếu sáng suốt. Đó là lí do mà ta luôn phải thực tập thiền để trở về sống trọn vẹn với hiện tại theo đúng nghĩa của nó.

Lợi ích cơ bản của thiền

Thiền mang đến cho chúng ta những lợi ích cả về thể chất và tinh thần. Về cơ bản, thiền chỉ là một phương pháp điều trị tâm, giúp tâm an ổn, đỡ tán loạn. Khi tâm đã an thì con người ta sẽ nhìn nhận mọi sự việc dưới con mắt sáng suốt, lạc quan hơn.
Từ tinh thần tốt như vậy, cơ thể bạn cũng tự nhiên khỏe mạnh, ngăn cản phần nào sự phát triển của các mầm mống gây bệnh trong người. Do vậy, người thực tập thiền đúng phương pháp sẽ cảm thấy có sự thay đổi trong sức khỏe.

Thiền là gì và lợi ích của thiền – Hình ảnh: Midu

Một ví dụ để bạn có thể thấy được tác dụng của việc ngồi thiền đó là, chẳng hạn, bạn hay tin bác sĩ phát hiện ra trong cơ thể mình có một khối u. Chắc hẳn bạn sẽ có không ít mối lo lắng phát sinh. Khi đó bạn tìm đến thiền. Thực tập ngồi thiền thường xuyên, bạn sẽ cảm thấy mối lo sợ của mình về bệnh tật tiêu tan dần. Bạn đón nhận mọi thứ đến với mình một cách bình tĩnh và nhẹ nhàng. Thậm chí, bạn vẫn giữ được tinh thần lạc quan, chuẩn bị cho tất cả những điều tồi tệ nhất có thể xảy ra.
Từ sự lạc quan đó, chắc hẳn, sự phát triển của khối u sẽ chậm lại, cơ thể bạn sẽ tự nhiên sản sinh ra sức đề kháng để chống chọi lại với bệnh tật. Bạn cũng sẽ cảm thấy mình có nhiều sức mạnh hơn là khi cứ bất an, sợ hãi, tự hủy hoại mình bằng những suy nghĩ tiêu cực về một tương lai đen tối đang chờ đón bạn. Bất an như vậy thì chỉ cho thấy bạn đã tự hủy hoại mình trước khi bệnh tật giết chết mình.
Trong cuộc sống, chúng ta luôn phải đối mặt với nhiều điều khó khăn, bất như ý. Chỉ có một tâm hồn bình an mới tạo ra sức mạnh vô hình từ ngay bên trong mình để ta vượt qua và chiến thắng những khó khăn đó. Đó chính là lợi ích mà thiền mang lại.
Để hiểu hơn về điều này, mời các bạn đọc thêm chia sẻ của Chap ở bài viết: Lợi ích của thực tập thiền.
Qua bài này, Chap đã làm rõ khái niệm thiền là gì và liệt kê một số lợi ích của thiền. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu thêm về thiền thì thử đăng ký và trải nghiệm một khóa thiền Vipassana xem sao nhé!
Tham khảo tại: Vipassana – pháp thiền cho mọi người.
Chap Zen