Vai trò giáo dục của âm nhạc trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách trẻ em.

Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm. Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kì diệu đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi. Trẻ MN dễ có cảm xúc, ngây thơ nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lí, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ.

1. Âm nhạc là phƣơng tiện GD thẩm mĩ.

Giáo dục thẩm mĩ là giáo dục cái đẹp cho trẻ. Âm nhạc là một trong những bộ môn nghệ thuật GD cái đẹp cho trẻ. Lời ca, giai điệu của các bài hát, bản nhạc có thể giúp trẻ tưởng tượng và nói lên cảm xúc của mình, bên cạnh đó trẻ có thể diễn tả những ý nghĩ, những ước mơ, những cảm xúc mạnh mẽ.

• Tiếp xúc với giúp trẻ biết nhận xét, trao đổi… Cảm nhận của ý nghĩa lời ca, âm điệu, tiết tấu… Đó chính là ý nghĩa của giáo dục thẩm mĩ.

• Tiếp xúc với âm nhạc có quá trình sẽ tạo cho trẻ ham thích, xuất hiện dần quan hệ lựa chọn, nghĩa là những sự ham thích khác nhau. Đó chính là cơ sở hình thành thị hiếu ÂN. Bài hát là phương tiện đểGD nhiều mặt. Do đó các bài hát giản dị, có tính nghệ thuật, phù hợp với lứa tuổi sẽ hình thành ở trẻthị hiếu ÂN trong sáng, lành mạnh, là cơ sở của tình cảm thẩm mỹ, đạo đức tốt đẹp.

2. Âm nhạc là phƣơng tiện GD đạo đức.

• Nội dung lời ca phong phú trong các bài hát giúp trẻ phát hiện vẻ đẹp trong thiên nhiên, sự ngộ nghĩnh đáng yêu của các con vật quen thuộc, về tình cảm gia đình, bạn bè, lòng yêu nước… từ đó gợi mở cho trẻ về cách ứng xử, hay nói cách khác là GD nhân cách cho các cháu.
• Những bài hát dân ca, bài đồng dao… của các dân tộc VN phong phú về âm điệu, tiết tấu, phương thức diễn xướng, phong tục tập quán sẽ làm cho trẻ hiểu biết về bản sắc âm nhạc dân tộc VN, cho các cháu cảm xúc trữ tình, lòng tự hào về VH dân tộc.
• Trẻ múa, hát, chơi trò chơi ÂN giúp cho trẻ vui tươi hồn nhiên, thoải mái tự tin.
• Các hoạt động ÂN có ảnh hưởng tốt đến hành vi văn hoá của trẻ.
• Khi tham gia các HĐÂN, mỗi trẻ đều phải chấp hành tính tổ chức, sự chú ý, phản ứng nhanh, biết kiềm chế, điều khiển vận động phù hợp với ÂN, biết nhường nhịn, biết giúp đỡ nhau. Qua đó giáo dục trẻ văn hoá giao tiếp, VH hành vi và tính tập thể.

3. Âm nhạc góp phần phát triển trí tuệ.

• Khi tiếp xúc với âm nhạc, trẻ có khả năng tổng hợp cùng với tư duy lôgic.
• Âm nhạc giúp trẻ phát triển trí nhớ. Trí nhớ ÂN là khả năng thu nhận và ghi nhớ lại. Khi tập hát GV nên gợi mở, giúp trẻ nhận thức và trên cơ sở đó trí nhớ ngày càng phát triển.
• Tích cực và sự tập trung chú ý trong giờ học hát giữ vai trò quan trọng trong việc củng cố và phát triển trí nhớ. Trẻ hát là cùng lúc ghi nhớ lời ca, giai điệu, tiết tấu. Trẻ càng yêu thích ca hát bao nhiêu thì càng thuộc nhanh bấy nhiêu. Điều này có tác dụng rèn luyện đôi tai nhạy bén cho trẻ, đồng thời tăng cường sự nhận thức về thế giới xung quanh
• Tham gia vào hoạt động ÂN trẻ phải quan sát, tập trung chú ý, biết tổng hợp, so sánh…Vì vậy trí tuệ phải hoạt động tích cực

4. Âm nhạc tác động đến sự phát triển sinh lí của trẻ.

• ÂN có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ. Nghe và vận động theo nhạc giúp trẻ phối hợp các động tác đi, chạy, nhảy chính xác, tác phong nhanh nhẹn. Vận động toàn thân khi có nhạc kèm theo tạo cho trẻ mềm dẻo, nhịp nhàng, có ảnh hưởng tốt đến tim mạch và phát triển cơ. Nếu nghe nhạc đúng và phù hợp sẽ làm thư giãn thần kinh, kích thích óc sáng tạo ở trẻ.
• Hát cũng liên quan trực tiếp đến sự phát thể lực: củng cố cơ quan phát âm, thở sâu, tránh nói lắp, đẩy mạnh chức năng hoạt động của cơ quan phát thanh…Hát còn giúp trẻ tạo tư thế đúng.
• Tai nghe nhạc phát triển cùng với sự nhạy cảm sẽ giúp trẻ hưởng ứng những hành vi tốt đẹp, hoàn thiện mọi vận động thể chất ở trẻ.
• Như vậy, phản ứng của cơ thể đối với âm nhạc chịu sự chi phối của tác động cảm xúc tâm lí của âm nhạc ở mức cao hơn nhiều so với tác động sinh lí trực tiếp.